Bạn có thực sự cần chương trình bộ nhớ dịch thuật?

Khi các chương trình phần mềm bộ nhớ dịch thuật (TM) được giới thiệu lần đầu tiên, chúng được xem như một sự hỗ trợ giá trị với dịch giả, bởi chúng lưu trữ những câu từ đã được dịch và tiết kiệm thời gian cho họ.

Tuy nhiên ngày nay các dịch giả lại đang phải khổ sở vì TM, bởi các công ty dịch và thậm chí cả người dùng cuối cũng yêu cầu họ dùng TM nhưng chỉ trả cho họ tiền dịch những câu không lặp lại. Theo hệ thống này, các dịch giả thường có nhiều việc để làm hơn do TM nhưng lại được trả ít tiền hơn cho bản dịch so với trước khi TM xuất hiện. Tất nhiên, nói tới TM cũng chính là nói tới các chương trình bộ nhớ dịch thuật khác. 

Khi dùng TM, tất cả lợi thế dường như thuộc về công ty dịch thuật hoặc người dùng cuối thay vì người dịch

Hậu quả rõ ràng nhất của vấn đề này là các dịch giả phải nâng giá dịch theo từ của họ lên để kiếm sống bằng nghề, vì thế với những tài liệu gần như không có phần lặp lại (và vì thế không cần dùng đến TM), công ty dịch thuật hoặc người dùng cuối sẽ trả nhiều tiền cho bản dịch hơn so với trước khi TM xuất hiện. Tuy nhiên, cũng khách hàng đó vẫn yêu cầu người dịch dùng TM cho bản dịch, dù rõ ràng toàn bộ tài liệu chỉ lặp lại ở một vài từ hay cụm từ ngẫu nhiên.

Việc sử dụng TM đã trở thành một yêu cầu mà hầu hết các công ty dịch thuật và thậm chí một số người dùng cuối đặt ra- mà không tính đến tỉ lệ lặp trong bản dịch trước khi sử dụng TM.

Ngoài bản dịch các hướng dẫn sử dụng vốn có rất nhiều phần lặp lại,  và một số hợp đồng và tài liệu pháp lý được tiêu chuẩn hóa, một phân tích thống kê tại bất cứ công ty dịch thuật lớn nào về công tác dịch thuật trong một năm cũng sẽ cho thấy rằng việc bắt buộc sử dụng TM cùng với việc giá dịch tính theo từ của các dịch giả tự do (những người thực hiện đa phần các bản dịch trên thế giới) tăng lên đã dẫn đến việc người dùng cuối phải trả nhiều tiền hơn so với trước khi TM được phổ biến.

Khi những chương trình bộ nhớ dịch thuật được giới thiệu lần đầu tiên, các nhầ sản xuất chúng khẳng định rằng hệ thống này sẽ giúp sản xuất bản dịch nhanh chóng hơn nhờ những câu lặp lại đã được dịch từ trước. Nhưng bây giờ, khi các dịch giả bắt buộc phải thường xuyên sử dụng TM, hệ thống này lại đang làm chậm quá trình dịch thuật, cụ thể là khi dịch giả phải dùng một số hệ thống TM phức tạp hơn.

Các dịch giả tự do hiện nay thậm chí đôi khi còn được yêu cầu phải dịch các văn bản đã được định dạng liên quan đến hệ thống TM, mà ở đó việc hiệu đính và kiểm tra chính tả là một cực hình với những tài liệu dài nếu so sánh với tài liệu định dạng Word.

Nhiều bằng chứng hiện nay cho thấy người dùng cuối và công ty dịch thuật đang quan ngại rằng việc phương pháp dịch thuật (tức là việc sử dụng hệ thống TM) có vẻ đã trở nên quan trọng hơn bản thân công tác dịch thuật.

Nhiều dịch giả giàu kinh nghiệm có xu hướng đọc chính tả bản dịch của họ vào hệ thống nhận diện giọng nói; hệ thống này sẽ gõ phần chính tả đó vào màn hình máy tính hay gửi email cho một người đánh máy để đánh máy tài liệu và gửi lại cho hiệu đính và chỉnh sửa. Hầu hết các dịch giả nói nhanh hơn nhiều so với gõ bàn phím, vì thế họ sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian – và thời gian trong ngành kinh doanh dịch thuật chính là tiền bạc. Một dịch giả giàu kinh nghiệm làm việc với một tài liệu thuộc lĩnh vực chuyên ngành của mình có thể đọc chính tả bản dịch tới 10.000 từ/ngày.

Trong khi việc sử dụng chương trình nhận diện giọng nói với TM không phải là không thể, lợi thế tiết kiệm thời gian của việc đọc chính tả sẽ mất đi bởi chương trình bộ nhớ dịch thuật sẽ bẻ văn bản ra thành những phân đoạn không liên kết, hay các “đơn vị” và do đó bản dịch phải được người dịch tự mình đánh máy, vì thế tốn thời gian hơn và kiếm ít tiền theo giờ hơn, bởi dịch giả phải tăng chi phí của họ lên để đối mặt với việc phải dùng TM.

Các dịch giả thường được chỉ đạo là tuyệt đối phải dùng TM dịch thuật mà công ty hay khách hàng gửi và vì thế những bản dịch không có chất lượng cao thậm chí sai lệch có thể sẽ được tạo ra. Tất cả các bản dịch đều phụ thuộc ngữ cảnh và khi kiểm tra bất cứ bộ nhớ dịch thuật lớn nào bằng cách đối chiếu cũng có thể thấy rằng có khoảng 10 bản dịch khác nhau được tạo ra theo thời gian cho cùng một “đơn vị” dịch thuật. Một yếu tố phức tạp hơn nữa đến từ việc sử dụng các hệ thống phân tích hệ thống TM để tính toán số từ và xác định các cặp tương đồng trực tiếp. Luôn có những từ gốc mà một số dịch giả ưa dùng cho những kết hợp ngôn ngữ cụ thể (Đức-Anh chẳng hạn) để đặt giá bản dịch của họ trong từ ngữ đích. Những phân tích này được sử dụng như cơ sở cho dịch giả giảm giá dựa trên hiệu ứng tiết kiệm thời gian. Như vậy niềm hy vọng khi TM được giới thiệu lần đầu đã có hiệu quả ngược lại – giá cả đã tăng lên với công ty dịch thuật và người dùng cuối (bởi dịch giả phải tăng giá để kiếm sống).

Ngoài trường hợp các hướng dẫn sử dụng được chuẩn hóa cao đã nêu, ngôn ngữ phù hợp sử dụng cho bộ nhớ dịch thuật, mở rộng chính sách này trong tương lai còn liên quan đến việc từ bỏ việc sử dụng TM, bởi hầu hết tài liệu không có đủ phần lặp lại để dùng đến TM. Điều này chắc chắn sẽ tiết kiệm thời gian cho tất cả những người có liên quan trong quá trình dịch thuật – nó sẽ giúp dịch giả kiếm thêm nhiều tiền hơn mỗi giờ cũng như tiết kiệm tiền cho công ty dịch thuật và người dùng cuối.

DỊCH SỐ là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác nhau. Công ty Dịch Số đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website http://www.dichso.com/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.