Đánh giá một bản dịch

Có nhiều lý do khiến việc đưa ra đánh giá khách quan và hữu ích về một dự án dịch thuật là điều khó khăn.

Có nhiều lý do khiến việc đưa ra đánh giá khách quan và hữu ích về một dự án dịch thuật là điều khó khăn.

Nếu suy nghĩ một lúc, bạn sẽ nhận thấy rõ ràng là rất khó đánh giá khách quan một bản dịch. Điều này vượt xa những lời chê bai mà dịch giả ở bất cứ trình độ nào có thể nhận được khi bản dịch của họ bị thách thức, nhất là bởi một người không được đào tạo dịch thuật và vì thế không hiểu được phạm vi thực sự của dịch thuật, và tập trung vào bản chất của công việc, bởi khó khăn chính khi đánh giá bản dịch ngôn ngữ là thực tế một vế của phương trình luôn là một ngôn ngữ thứ hai.

Điều đó có nghĩa là với bất cứ ai không nói được (ít nhất) hai ngôn ngữ thuộc thiết lập ngôn ngữ đang được sử dụng, việc đánh giá bản dịch là bất khả. Bạn làm thế nào để khẳng định bản dịch có được thực hiện tốt hay không khi bạn còn chẳng thế đọc nổi một nửa văn bản đây? Và thậm chí dù đã thông thạo cả hai ngôn ngữ, bạn vẫn cần có kinh nghiệm và kiến thức được đào tạo của một dịch giả chuyên nghiệp để thực sự đánh giá được bản dịch đã được tạo ra. Và ngay cả khi đã có kiến thức và kinh nghiệm đó, bạn còn phải quen thuộc với các yêu cầu cụ thể của dự án dịch thuật để đánh giá bản dịch có tốt hay không.

Trở lại vấn đề cơ bản

Hãy quay trở lại các vấn đề cơ bản một chút. Chúng ta cần phải thiết lập một đường cơ sở. Trong điều kiện lý tưởng, khi những người đánh giá dự án dịch thuật có kinh nghiệm và kiến thức cần thiết, những khía cạnh nào của dự án dịch thuật cần được đánh giá? Có hai khía cạnh chính như sau:

Tính chính xác. Văn bản ngôn ngữ đích phải truyền tải trung thành các khái niệm, sự kiện và thông tin của bản gốc, mà không bóp méo hay phóng đại quá mức, tức là càng sát nghĩa càng tốt. Một ví dụ đơn giản là khi văn bản gốc dùng số 1, và dịch giả quyết định giữa dùng từ “single” hoặc “solitary”. Những từ đó không sai (tùy vào ngữ cảnh) nhưng cũng không thực sự sát nghĩa là “số 1”.
Sự phù hợp. Bản dịch cũng phải truyền đạt chính xác giọng điệu và văn phong. Ý nghĩa không chỉ là những sự kiện và con số, danh từ và ngữ pháp. Ý nghĩa cũng có thể được chuyển tải một cách hiệu quả thông qua giọng điệu và văn phong dùng trong văn viết, và bản dịch cần giữ nguyên hai khía cạnh này nếu muốn được đánh giá là thành công.

Khách quan và Chủ quan

Ở đây bạn bắt đầu nhìn thấy vấn đề thực sự: Có rất nhiều sự chủ quan ở đây.

Với một số người, ví dụ về chữ số 1 và từ “solitary” là cách dịch ổn thỏa và họ không có ý kiến gì. Nhưng một số người khác có thể lập luận rằng nếu việc sử dụng chữ số là một điều thiết yếu dựa theo ngữ cảnh thì lại cần cân nhắc. Đó là một cách đặt vấn đề hay, và họ cũng đề cập đến cả vấn đề tiềm ẩn: Hiếm khi có một sự đồng thuận rõ ràng về những gì là đúng và phù hợp trong một bản dịch. Mọi người đều có ý kiến của riêng minh, và một bản dịch do 10 người đánh giá – dù tất cả đêu là các dịch giả chuyên nghiệp – sẽ nhận được tới 10 số điểm khác nhau.

Không có nhiều việc phải làm ở đây. Tất cả những gì chúng ta có thể làm là cố gắng hết mình để đánh giá bản dịch của người khác, và việc đánh giá này vẫn mang một giá trị nào đó, dù việc tiêu chuẩn hóa nó là một điều khó khăn.

DỊCH SỐ là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác nhau. Công ty Dịch Số đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website http://www.dichso.com/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.