Một góc lịch sử tăm tối của dịch thuật

Dịch thuật có thể trở thành một công cụ kiểm duyệt và kiểm soát chính trị, và những người làm công tác dịch thuật đã và sẽ luôn là phòng tuyến đầu tiên chống lại điều đó.

Những người trong thế giới hiện đại rất hay quên rằng sau lưng họ là một lịch sử trải dài, và những điều chúng ta coi là đương nhiên ngày nay có thể không như vậy trong quá khứ. Đó là sự thật hiển nhiên – những người thời trung cổ rõ ràng không có điện thoại đi dộng, máy scan hay xe cơ giới – và điều này không chỉ giới hạn ở những tài sản hữu hình. Ví dụ, rất nhiều quyền con người cơ bản mà chúng ta xem như đương nhiên và đơn giản lại rất xa lạ với những người sống trong quá khứ.

Điều tương tự cũng đúng với thế giới dịch thuật. Ngày nay, dịch thuật là một ngành công nghiệp của sự điềm đạm và kỷ luật, nơi những người đàn ông và phụ nữ học một kỹ năng giúp xây dựng các khả năng tự nhiên của họ, và hơn nữa là giúp kết nối thế giới và mang chúng ta lại gần nhau hơn bằng cách chia sẻ những suy nghĩ, ý tưởng và văn hóa – những giá trị vô hình có thể sẽ bị mất đi vì rào cản ngôn ngữ. Nhưng không phải lúc nào cũng như vậy – và hoạt động này không phải lúc nào cũng hướng về phía trước.

Chủ nghĩa anh hùng dịch thuật

Thật khó để tưởng tượng, nhưng đã từng có một thời mà lựa chọn trở thành dịch giả cũng đồng nghĩa với việc tự đặt mình vào rủi ro đánh đổi mạng sống hay ít nhất là một phần cơ thể. Tư tưởng là những thứ cực kỳ mạnh mẽ, và thường trong lịch sử, những nỗ lực kiểm soát hay dập tắt tư tưởng luôn được thực hiện bằng cách kiểm soát và ngăn chặn các hoạt động dịch thuật. William Tyndale là một cái tên không thường được nhắc đến trong các trường phổ thông, nhưng trong giới dịch thuật, ông là một người tử vì đạo, người đàn ông đã dám dịch Kinh thánh theo cách mà Vua Henry đệ VIII – người khi đó đang trên đường tiến đến với vị trí người đứng đầu một nhà thờ mới – hết sức không hài lòng. Vì vậy, Tyndale đã bị xử tử để làm gương cho các dịch giả có ý định đưa ra những bản dịch trái phép chống lại nhà vua.

Lịch sử đầy ắp những ví dụ như vậy – dịch thuật mang những tư tưởng từ nền văn hóa này sang nền văn hóa khác, theo những cách dẫn đến những kết quả không thể lường trước. Mặc dù ngày nay dịch giả ít có nguy cơ bị xử tử vì công việc của mình, nhưng nguy hiểm vẫn còn đó.

Quyền lực còn mãi

Các dịch giả có rất nhiều quyền lực, bởi chúng ta là những người định hình cách tiếp nhận và hiểu gần như mọi điều của người khác. Một trong những lý do chứng minh sẽ không bao giờ có bản dịch tự động 100% dù công nghệ có tiên tiến đến bao nhiêu là: Mọi bản dịch cần một người có lương tâm đứng đằng sau nó để ngăn nó trở thành một công cụ truyền bá thông tin sai lạc.

Hãy nghĩ mà xem: Bạn đang đọc một văn bản lịch sử được dịch từ ngôn ngữ khác. Bạn làm thế nào để biết là mình đang đọc một bản dịch chính xác, thay vì bản dịch đã bị biến chất? Bạn có biết những tư tưởng chính trị nào trong đó không được cắt xén hay phá hoại không? Bạn không thể biết được. Bạn có thể thử tìm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng bạn đơn giản là không thể bảo đảm bản dịch ban đang đọc là đáng tin.

Con người vẫn là yếu tố quan trọng nhất. Chừng nào con người vẫn là người cuối cùng chịu trách nhiệm cho bản dịch, danh dự và sự đứng đắn cơ bản của con người vẫn được bảo vệ. Loại bỏ điều đó, và có chúa mới biết những bản dịch của chúng ta sẽ thành ra những gì.

DỊCH SỐ là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác nhau. Công ty Dịch Số đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website http://www.dichso.com/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.