Khái niệm ý nghĩa với dịch thuật

Khái niệm ý nghĩa với dịch thuật

Ý nghĩa là một khái niệm phức tạp và khó nắm bắt, nhưng lại có tác động rất lớn đến công việc của một dịch giả.

Dịch thuật thực tế là hành động xác định và phân bổ ý nghĩa. Hãy nghĩ thử xem: chuyện gì sẽ diễn ra trong khi bạn đang dịch, chẳng hạn, từ tiếng Đức sang tiếng Anh? Bạn sẽ không máy móc thay thế từ ngữ – bất cứ cỗ máy nào cũng có thể làm điều đó, và thường là tạo ra những bản dịch vô nghĩa. Không, bạn sẽ đọc tài liệu gốc, hiểu tài liệu gốc, sau đó truyền tải cách hiểu đó sang ngôn ngữ đích, và cố gắng tạo ra sự phù hợp hết mức có thể về các khía cạnh ít đối xứng như văn phong và giọng điệu. Nhưng trên tất cả, điều quan trọng nhất là bạn cần truyền tải ý nghĩa từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.

Điều đó tất nhiên đòi hỏi bạn phải trích xuất được ý nghĩa từ văn bản gốc, mà việc đó đôi khi lại khó hơn bạn nghĩ, tùy thuộc vào bản chất của văn bản gốc và kỹ năng của dịch giả. Rốt cuộc, ý nghĩa của nhiều cuốn tiểu thuyết và nhiều bài thơ vẫn là vấn đề gây tranh cãi suốt nhiều thế kỷ sau khi chúng được xuất bản – những tranh cãi nảy sinh giữa người nói ngôn ngữ mà tác phẩm sử dụng. Vậy một dịch giả có thể hy vọng gì đây?

Tính hai mặt của ý nghĩa

Khía cạnh quan trọng nhất của khái niệm về “ý nghĩa” trong mối tương quan với công tác dịch thuật là ý nghĩa của một từ, câu hay đoạn văn không phải là duy nhất. Ý nghĩa là một mối quan hệ, và có hai thành phần ở đó: Thứ nhất, ý nghĩa mà tác giả chủ đích hoặc tin là họ đã đạt được, và thứ hai, ý nghĩa mà độc giả thu nhận được từ văn bản. Sau cùng, chắc hẳn nhiều người trong số chúng ta đã từng trải qua cảm giác một thứ gì đó được viết rất rõ ràng và đơn giản, nhưng người đọc lại hiểu sai ý nghĩa hoàn toàn.

Việc hiểu bản chất kép của ý nghĩa là rất quan trọng bởi khi là một dịch giả, bạn sẽ phải đóng cả hai vai – tác giả và người đọc. Bạn là người đọc văn bản gốc, cố gắng hiểu được ý nghĩa mà tác giả muốn nói, và rồi bạn lại trở thành tác giả, tìm cách truyền đạt ý nghĩa đến người đọc một cách rõ ràng và không gây hiểu nhầm. Điều này có nghĩa là có hai điểm mấu chốt trong quá trình này, mà ở đó dễ xảy ra sai lầm: Khi bạn đọc văn bản gốc, và khi độc giả đọc bản dịch của bạn. Những sai sót tinh vi có thể được khuếch đại trong quá trình này.

Ngữ cảnh

Từ ngữ có thể được cho là có ý nghĩa cố định ở một mức độ nào đó – nếu xét đến các định nghĩa được tìm thấy trong từ điển. Tuy nhiên, khi bạn kết hợp từ hai từ trở lên vào một câu, chúng không còn mang ý nghĩa cố định nữa, và khi đó bạn phải dựa vào ngữ cảnh. Trong thực tế, thông qua ngữ cảnh, ví dụ như sự mỉa mai, bạn có thể khiến từ ngữ mang nghĩa hoàn toàn ngược lại với ý nghĩa được định nghĩa trong từ điển của chúng.

Điều đó làm công tác dịch thuật trở nên khó khăn hơn, bởi bạn thường xuyên phải đọc toàn bộ văn bản trước khi nói chắc chắn rằng mình hiểu toàn bộ nội dung, bởi các phần sau , và ý nghĩa của từ ngữ có thể sẽ liên hệ với phần trước, giống như một cái kết bất ngờ của cuốn tiểu thuyết sẽ làm thay đổi toàn bộ nhận thức về câu chuyện vậy.


DỊCH SỐ là một trong số những nhà cung cấp dịch vụ dịch thuật hàng đầu tại Hà Nội. Ngoài ra, công ty còn cung cấp dịch vụ dịch thuật đối với hơn 20 loại ngôn ngữ khác nhau. Công ty Dịch Số đáp ứng nhu cầu dịch thuật tài liệu kỹ thuật, pháp lý, học thuật, y học và marketing, cùng nhiều loại tài liệu khác. Quý khách hàng vui lòng tham khảo thêm thông tin trên website http://www.dichso.com/ hoặc liên hệ hotline +84 934 425 988.

Share this post

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *